Aile Dizimine Göre Öfke

Gündelik yaşamda sıklıkla karşılaştığımız belki de hissettiğimiz duygulardan birisi de öfke… Yaşamımızı derinden etkileyen bağlamlardan birisi. Peki sen öfkenin neyden kaynaklandığını hiç düşündün mü? Ya da seni, sürecini nasıl etkilediğini?

Bugün birlikte Aile Dizimi ’ne göre 5 bağlamda inceleyeceğiz öfkeyi…

İlk olarak; birisi sana saldırdığında, sana haksızlık yaptığında öfke ve kızgınlıkla tepki gösterebilirsin. Bu öfke kendini güçlü bir şekilde savunmanı sağlar. Seni eyleme geçecek hale getirir. Öfke yerinde olan histir. Burada öfkeyle birlikte sergilenen yıkıcı davranışlardan bahsetmiyorum. Hissedilen öfkenin gücüyle birlikte kişinin kendisini savunması, hakkını koruması ve ifade etmesinden söz ediyoruz.


İkinci olarak; isteyebileceğim şeyi istemekte zorlandığımda, alabileceğimi alamadığımda ya da bu konuda zorlandığımda kızar, öfkelenirim. Girişilmeyen hareketin sonucu olarak hissedilen bir öfke vardır. Kişiyi zayıf kılar ve çoğunlukla uzun zaman etkisi sürer. Kimi zaman sevdiklerimize duyduğumuz öfkede buradan kaynaklanır. Ondan bir şey alamadığımızı hissettiğimizde, isteyemediğimizde ona öfkeleniriz.


Üçüncü olarak; birisine itiraf etmek istemediğim bir şey yaptığımda ona kızarım. Böylece kendimi suçun sonuçlarından korurum. Suçu aslında karşıdaki kişinin üzerine atarım. Bu öfkede aslında kişinin eylemi yerine geçer.


Dördüncü olarak; birisi karşılığını veremeyeceğin şekilde sana iyilik yaparsa, fazlaca fedakâr davranırsa, bunu kaldırmak zor olduğu için ona öfkelenirsin. Hem karşındaki kişiye hem de verdiklerine, senin için yaptıklarına kızarsın. Burada ebeveyn-çocuk dinamiğine de bakabiliriz. Ebeveynlerimiz bize karşılıksız sunar, bizde kendimizi suçlu hissedersek öfkelenmekten kendimizi alamayız. Ya da ortaya depresyon, yani suçlamanın öteki yüzü çıkar. Depresyon da teşekkür etmenin, alabilmenin, vermenin yerine geçerek kişiyi hareketsiz kılar. Ve bazen öfke uzun süren bir yas deneyimi olarak da ortaya çıkar.


Beşinci olarak; bazen yaşamda başkaları için bir şeyler üstleniriz. Üstlendiklerimizden bir süre sonra öfke duyarız… Eğer ailede birisi kendi öfkesini bastırdığında, bir süre sonra aileden başka birisinin öfkelendiğini gözlemleriz. Özellikle öfkelenmesi için hiçbir neden olmayan kişide bunu gözlemleyebiliriz. Ailelerde en zayıf halka çocuktur. Örneğin; anne babaya öfkeli. Ama anne öfkesini bastırıyorsa, baba çocuklardan birisine öfkelenir. Ya da çalışan birisi patronuna öfkelenip, bu duygusunu bastırdığında öfkesini daha zayıf kişilere boşaltır.

Çoğu zaman öfkenin aktarımı değişebilir. Örneğin anneden çocuğa, güçlüden zayıfa olmak üzere yön değiştirir. Yani annesinin babasına yönelmiş öfkesini üstelenen kız, bunu babasına değil, gücünün yettiğini hissettiği başka birisine; kendi kocasına yöneltebilir. Öfkeyi üstlenen kişiler kendilerini güçlü ve haklı hissederler. Çünkü haksız yere acı çektiklerini içten içe bilirler…


Bak bakalım sen kendini daha çok hangi grupta görüyorsun?


Rehberlik istediğinde ben senin için buradayım…